Irak 1990'da Neden Kuveyt'i İstila Etti?
Kuveyt işgali, Baasçıların kontrol ettiği Irak'ın askerlerini Kuveyt Emirliği'ne götürdüğü 2 Ağustos 1990'da başladı. Irak işgalinin başlamasından iki gün sonra, Kuveyt Silahlı Kuvvetleri yenildi ve o sırada Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, Kuveyt’i 19. Bölge Irak ilan etti. Çatışma yedi ay sürdü.
İşgal Öncesi Irak-Kuveyt İlişkileri
Kuveyt, 1961'de Irak hükümetinin desteklemediği bir hareket olarak bağımsız bir ulus oldu. Ülke, Kuveyt’in İngiliz emperyalizmi tarafından yaratıldığını ve gerçekten de Irak’ın bir uzantısı olduğunu iddia etti. Kuveyt’in bağımsızlığından bu yana Irak, milleti Irak toprakları olarak kabul etmek için birkaç kez denemişti. Arap Birliği 1961'de işgal edilmesini önledi, ancak 1973'de Irak iki ülke arasındaki sınırda bir bölgeyi işgal etti. Suudi Arabistan hükümeti istilaya karşı çıktı ve Irak kuvvetleri sonunda geri çekildi.
1980 ve 1988 arasında Irak, İran'la savaşıyordu. İran-Irak Savaşı'nın ilk iki yılında, Kuveyt tarafsız bir seyirciydi. Bu, İran Devrimi'nin sınırları içinde hareket etmesi korkusuyla ülkeyi taraf tutmaya zorladı. 1982'den 1983'e kadar Kuveyt, İran kuvvetlerinden gelen misillemelere rağmen Irak'a maddi destek sağladı. Sonunda, ülkenin mali katkıları yaklaşık 14 milyar dolar olarak gerçekleşti. Irak'ta büyük bir liman olan Basra yok edildiğinde, Kuveyt limanlara da erişim sağladı.
İran-Irak Savaşı'nın sonunda Irak, Kuveyt'e geri ödeme yapamadı ve kredi bağışlama istedi. Ülke savaşın Kuveyt’e de fayda sağladığını iddia etti. Kuveyt hükümeti krediyi affetmek istemiyordu. Her iki ülkeden liderler 1989'da birkaç kez bir araya geldi, ancak hiçbir zaman bir anlaşmaya vardılar. Irak-Kuveyt ilişkileri daha da gerginleşti.
İstilaya Yol Açan İddialar
İran-Irak Savaşı sona erdikten sonra Irak petrol bakanı, savaş finansmanını telafi etmek için petrol fiyatlarının artırılmasını önerdi. Aynı dönemde, Kuveyt petrol üretimini arttırdı. Piyasada bol miktarda petrol arzı olması nedeniyle, Irak'tan gelen petrolün fiyatı arttırılamadı. Sonuç olarak, Irak ekonomisi acı çekmeye devam etti. Irak, Kuveyt’in petrol üretimini azaltmayı bir saldırganlık eylemi olarak reddettiğini düşündü.
Bu saldırganlık suçlamasını, Kuveyt’in Irak’taki Rumaila bölgesinde petrol için sondaj yaptığı iddiası takip etti. Irak, Kuveyt’in eğimli delme yapabilen gelişmiş delme tekniği geliştirmekte ısrar etti. Iraklı yetkililere göre, Kuveyt’in eğimli sondaj kullanımı ülkenin 2, 4 milyar doların üzerinde petrol çalmasına izin verdi. 1989'da Irak, kaybedilen petrolün geri ödemesini istedi. 1990 yılının Temmuz ayına kadar Kuveyt, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile bir anlaşmaya vardı. Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri, petrol üretiminde günlük 1, 5 milyon varile düşmeyi kabul etti.
İstila
Petrol üretimini azaltma anlaşmasına rağmen, ülkeler arasındaki gerginlikler yüksek kaldı. Irak birlikleri zaten sınır boyunca konuşlandırıldı. 2 Ağustos 1990 günü sabah saat 2'de, Irak kuvvetleri Kuveyt'i işgal etti. Birkaç saat içinde Kuveyt hükümet liderleri Suudi Arabistan'a sığındılar, Irak Kuveyt Şehrinin kontrolünü ele geçirdi ve bir Irak geçici hükümeti kuruldu. Bu askeri hamle Irak'a küresel petrol arzının% 20'sini kontrol etti. Ek olarak, Irak şimdi Basra Körfezi boyunca daha geniş bir alana erişime sahipti.
Irak’ın Kuveyt’i işgali sırasında sivilleri silahlı direniş hareketi kurdu. Bu kişiler gözaltına alındı, işkence gördü ve öldürüldü. Bazı tahminler yaklaşık 1000 Kuveytli sivilin öldürüldüğünü gösteriyor. Nüfusun yarısı olan yaklaşık 400.000 Kuveyt vatandaşı ülkeden kaçtı. Onlara binlerce yabancı yabancı vatandaş katıldı. Örneğin Hindistan hükümeti, 2 aylık bir süre içinde 488 uçuşla 170.000'den fazla Hintli vatandaşı kaldırmak için geniş çaplı bir tahliye başlattı. Irak hükümeti ayrıca, Kuveyt boyunca yağma kampanyaları yaparak zenginliğini de çaldı.
Uluslararası Tepki
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (UNSC) derhal istilaya karşı çıktı ve Irak'a askerlerini geri çekmesini emretti. Irak talebi görmezden geldi. Dört gün sonra, 6 Ağustos 1990'da UNSC, Irak'la uluslararası bir ticaret yasağı çıkardı. Irak hükümeti değişmeden kaldı ve 9 Ağustos'ta ABD kuvvetleri Basra Körfezi'ne konuş vermeye başladı. Saddam Hüseyin, Kuveyt’teki askerleri 300.000’e çıkartarak cevap verdi.
UNSC, 29 Kasım’da asker çekilmesi için bir son tarih belirledi. Karar, 15 Ocak 1991’e kadar asker çıkarmazsa Irak’a karşı kuvvet uygulanmasını onayladı.
Çöl Fırtınası Operasyonu
16 Ocak 1991'de, öncelikle ABD kuvvetlerinin önderlik ettiği uluslararası bir koalisyon, Irak'ın Bağdat'a savaş jetleri fırlatmaya başladı. Sonraki altı hafta boyunca, 32 ülkeden kuvvetler Irak'a yönelik hava saldırılarına devam etti. Irak ordusu kendini savunamadı. Hüseyin, İsrail ve Suudi Arabistan'a bazı füzeler başlatarak cevap verdi. Karada bir saldırı başladı. 24 Şubat'ta başladı. Bir gün, müttefik kuvvetler Irak kuvvetlerinin çoğunluğunu yendi, tutsak olarak yaklaşık 10.000 Irak askeri tuttu ve ülke içinde ABD hava üssü kurdu. Dört gün sonra Irak, Kuveyt'teki varlığını kaldırdı ve ardından ABD Başkanı George Bush ateşkes ilan etti.
Sonrasında
15 Mart'ta Kuveyt Emiri, işgalin tamamını sürgünde geçirdikten sonra ülkeye döndü. UNSC, çatışmaya resmi bir son vermesi için 3 Nisan'da bir karar aldı. Karar, ülkedeki bazı ekonomik yaptırımları ortadan kaldırdı ancak petrol satışları yasağını bıraktı ve Hüseyin’in ülkenin BM’nin gözlemiyle kitle imha silahlarını imha etmesini istedi. Hüseyin, daha sonraki yıllarda şartlarını ihlal etmeye devam etmesine rağmen, kararın şartlarını üç gün sonra kabul etti.
Kuveyt işgali ve Çöl Fırtınası Operasyonu sırasında birçok hayat kaybedildi. Toplamda 148 ABD askeri, 100 müttefik asker ve yaklaşık 25.000 Irak askeri öldürüldü. İlave olarak 457 ABD askeri ve 75.000 Irak askeri yaralandı. Uzmanlar, Çöl Fırtınası Operasyonu sırasında 100.000 Iraklının öldüğünü tahmin ediyor. Ülkeyi terk edemeyen Kuveyt’in Iraklı yetkililerin ellerinde insan hakları ihlalleri yaşadığı bildiriliyor. İstila nüfusun sağlığını olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor.
2002 yılının Aralık ayında, Saddam Hüseyin resmen Kuveyt istilası için özür diledi. İstilayı destekleyen Yemen'in lideri Ali Abdullah Saleh de 2004'te özür diledi. ABD Kuveyt'te askeri bir varlığını sürdürdü. Bazıları bu varlığın ülkeye koruma sağladığını, bazıları ise Batı emperyalizminin bir örneği olduğuna inanıyor.
