Bamako Sözleşmesinin Önemi Neydi?
Bamako Konvansiyonu, tehlikeli maddelerin ithalatı ve sınır ötesi hareketini yasaklamak için Afrika ülkeleri tarafından kabul edildi. 30 Ocak 1991'de teklif edilmiş ve 10 Mart 1999'da kabul edilmiştir. Sözleşmenin genel amacı, tehlikeli maddelerin uygunsuz kullanımıyla ortaya çıkan çevresel tehlikeleri azaltarak insan sağlığını korumaktır. Sadece AU üyeleri tarafından kabul edildi. Afrikalı devletler, Basel Sözleşmesini Afrika devletlerini tehlikeli atıklardan koruyamadıklarından sonra sözleşmeyi onayladılar. Sözleşmeye yol açan başlıca vakalardan biri, 1987 yılında İtalya'dan Ecomar ve Jelly Wax şirketlerinin Nijeryalıları kimyasalların depolanması için aylık 100 $ ödenen Nijeryalılara borç vermesinin ardından İtalya'dan toksik kimyasal madde ithalatı.
Sözleşmenin Amacı Nedir?
Bamako Sözleşmesinin amacı:
- Afrika'ya radyoaktif ve tehlikeli ithalatı kısıtlayın
- Zaten kıtada olan malzemelerin sınır aşan hareketini kontrol etmek
- Deniz, okyanus veya iç sularda herhangi bir tehlikeli türün boşaltılmasını veya yakılmasını yasaklayın.
- Daha temiz ve daha güvenli atık emisyonları üretimini teşvik edin
- Zehirli atıkların imhası için ihtiyati önlemler alın.
Sözleşme ile Hangi Atıklar Kapsanmaktadır?
Bamako Konvansiyonu, Basel Konvansiyonu kapsamındakilerin dışında çeşitli tehlikeli atıkları kapsamaktadır. Radyoaktif malzemelerin yanı sıra, sözleşme, tehlikeli özelliklere sahip malzemeleri ve kurucu ürünlerini listeler. Ayrıca tehlikeli atık tanımını da kapsar ve atıkları tehlikeli bir malzemeden ve tehlikeli olarak kabul eder.
Ülkelerin Yükümlülükleri
AÜ'nün tüm üyelerinin, radyoaktif ve tehlikeli atıkların ithal edilmesinin yanı sıra okyanuslarda ve iç su kütlelerinde bertaraf edilmesini yasaklamaları gerekmektedir. Ülkeler ayrıca, bu atıkların sınır ötesi hareketlerini en aza indirgemelidir ve içinden geçmesi gerekiyorsa, ülkenin rızasını almalıdır.
Bamako Sözleşmesinin Ekonomik ve Sosyal Faydaları
Sözleşme, atık ürünlerin batılı ülkeler tarafından Afrika'ya boşaltılmasını kontrol altına almak için etkili önlemler sunmaktadır. Ayrıca, diğer gelişmiş ülkelerden olmak üzere, kayıt dışı ve standart dışı malların diğer kıtalardan atılmasını yasaklamaktadır. Tehlikeli maddelerin deniz tabanına atılmasını yasaklayarak daha temiz ve daha az toksik okyanusları teşvik eder.
Sözleşmenin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar
Kongre henüz ilk genel kurulunu gerçekleştirmedi ve bir sekreterya ve fondan yoksun kaldı. İlk olarak 1991'de önerilmiş olmasına rağmen, pek bir şey elde edilememiştir ve ilerleme durmuştur. Uygulamasını denetlemek için yetkili bir makamdan yoksundur. Afrika ülkeleri arasındaki idari darboğazlar ve iç çatışmalar da uygulanmasını engelliyor.
Sözleşmeyle İlgili Anlaşmalar
Sözleşme, Basel Sözleşmesine benzer, bir Madde 11 Anlaşması olarak bile değerlendirilebilir. Fark, Bamako Sözleşmesinin Afrika ülkelerine odaklanması ve sadece AU üyeleri tarafından onaylanması. Atıkların okyanuslarda boşaltılmasını yasaklayan düzenlemeler, Uluslararası Denizcilik Örgütü'nün Londra Protokolüne benzer, tehlikeli madde alım satımını yasaklayan mevzuat ise 1995 tarihli Basel Yasası Değişikliği ile aynıdır.
